Kolejny dzień pracy – niby taki sam jak inne, niby nic się nie zmieniło, a jednak coś przeszkadza i nie daje spokoju. Pracownik zaczyna sobie zadawać pytanie jaki jest sens realizowanych przez niego działań i czy przypadkiem nie marnuje swoich talentów, które w innym miejscu mogłyby mu przynieść większe benefity? To pierwszy z objawów spadku motywacji, prowadzącego do frustracji i wypalenia zawodowego.
Kiedy mamy dosyć?
Frustracja pojawiająca się wśród pracowników może wynikać z wielu przyczyn. Jedną z nich jest zmęczenie, które coraz częściej jest efektem cyklów projektowych i związanych z nimi napiętych harmonogramów prac. Na pojawienie się frustracji mają również wpływ inne czynniki, m.in. struktura organizacyjna firmy, system wynagrodzeń i premiowania, kryteria i możliwości awansu oraz drogi rozwojowe (planowanie i realizowanie ścieżki kariery). W wielu firmach motywowanie pracowników kończy się na doraźnym (i jednorazowym) przyznaniu premii finansowej. A tymczasem dobrze skonstruowany system wynagrodzeń jest wartością samą w sobie, nie tylko dla podwładnych, ale również dla pracodawcy – pokazuje pracownikom jasne kryteria, które trzeba spełnić, by otrzymać gratyfikację finansową, a także pozwala na łatwiejsze zarządzanie finansami w firmie.
Motywatorami są jednak nie tylko pieniądze. Dla dużej części pracowników źródłem motywacji są pozafinansowe składniki wynagrodzenia, takie jak np. karty benefit, służbowy samochód, elastyczny czas pracy lub przedszkole w firmie dla dzieciaków. Istotne są również możliwości, które daje firma. Perspektywa siedzenia przez 20 lat na tym samym stołku, bez możliwości awansowania i rozwijania swoich umiejętności, z pewnością nie jest motywująca. Brak możliwości samodzielnego podejmowania decyzji, rozwijania swoich umiejętności i wzbogacania wiedzy bywają frustrujące, zwłaszcza, gdy pracodawca traktuje to jak fanaberię (panie Janku, niech pan robi swoje i nie filozofuje).
Sposób na frustratów
Zgodnie ze znaną zasadą, która znajduje zastosowanie również w motywowaniu podwładnych, lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Pracownika, który stracił motywację i poczucie sensu pracy w danej firmie będzie znacznie trudniej zmotywować, niż takiego, któremu motywacja jedynie lekko spadła. Brak motywacji bardzo często przekłada się na decyzje o zmianie pracy lub spadek wydajności i efektywności działań. Dla firmy jest to niebezpieczeństwo utraty dobrego, wdrożonego pracownika i konieczność ponoszenia kosztów rekrutacji i szkolenia następcy.
Jak zatem przeciwdziałać spadkowi motywacji u pracowników? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna – po prostu nie istnieje uniwersalny, złoty środek, który w cudowny sposób rozwiąże wszystkie problemy. Najważniejsze jest znalezienie przyczyn spadku motywacji. Jeżeli będzie to zmęczenie, konieczny jest urlop, jeżeli brak możliwości rozwoju – propozycja szkoleń, studiów podyplomowych, docenienie wiedzy i umiejętności. Dobry menedżer powinien znać swoich podwładnych i poświęcać część swojego czasu na rozmowę z nimi. To najprostszy sposób szybkiego zdiagnozowania symptomów spadku motywacji i możliwość uniknięcia następującej po niej frustracji i wypalenia zawodowego.
